Przeglądy Częstochowa
śp dr Wanda Półtawska
W dniu 25 października 2023 r. zmarła Wanda Półtawska , dr n.med. , WYBITNA POLKA oddana Bogu, Ojczyźnie, pacjentom, ludziom cierpiącym, "siostra duchowa" św. Jana Pawła II.
Zamieszczamy tu informacje zebrane na Wikipedii, aby Czytelnicy mogli pojąć kim ta Polka była, aby podsumować Jej wybitne zasługi i osiągnięcia. CZEŚĆ JEJ PAMIĘCI ! WIECZNY ODPOCZYNEK RACZ JEJ DAĆ PANIE! [red.ap] Fot. za Wikipedią, Mariusz Kubik
Wanda Wiktoria Półtawska z domu Wojtasik (ur. 2 listopada 1921 w Lublinie[1], zm. 25 października 2023 w Krakowie[2]) – polska lekarka, doktor nauk medycznych oraz specjalistka w dziedzinie psychiatrii, profesor nadzwyczajny Papieskiej Akademii Teologicznej, harcerka, działaczka antyaborcyjna, podczas II wojny światowej więziona w niemieckim obozie koncentracyjnym w Ravensbrück, bliska przyjaciółka Jana Pawła II(obecna przy jego śmierci)[3], dama Orderu Orła Białego.
Życiorys
Uczęszczała do szkoły sióstr urszulanek w Lublinie. Przed 1939 i w czasie II wojny światowej była harcerką. Gdy miała 15 lat, została drużynową.
Okres II wojny światowej[
Po wybuchu II wojny światowej wraz z grupą harcerek włączyła się w służbę pomocniczą i przystąpiła do walki konspiracyjnej jako łączniczka, uczestnicząc jednocześnie w tajnym nauczaniu. Została aresztowana przez Gestapo 17 lutego 1941 i więziona na zamku w Lublinie. Torturowana i przesłuchiwana w lubelskim gestapo „Pod Zegarem”, następnie, 21 września 1941, wywieziona do Ravensbrück z zaocznym wyrokiem śmierci. W obozie stała się ofiarą eksperymentów pseudomedycznych (głównie chirurgicznych okaleczeń kończyn) przeprowadzanych przez niemieckich lekarzy, w tym berlińskiego profesora, późniejszego prezesa niemieckiego Czerwonego Krzyża, Karla Gebhardta oraz dr. Fritza Fischera, Rolfa Rosenthala i Hertę Oberheuser. Na krótko przed końcem wojny została przewieziona do obozu w Neustadt-Glewe, gdzie przebywała do 7 maja 1945.
Działalność naukowa i medyczna[
W 1951 ukończyła medycynę na Uniwersytecie Jagiellońskim, a następnie uzyskała oba stopnie specjalizacji i doktorat z psychiatrii (1964). W latach 1952–1969 była adiunktem w Klinice Psychiatrycznej Akademii Medycznej w Krakowie, 1955–1997 wykładowczynią medycyny pastoralnej na Papieskim Wydziale Teologicznym w Krakowie, 1964–1972 pracowniczką Poradni Wychowawczo-Leczniczej przy Katedrze Psychologii UJ. W 1967 zorganizowała Instytut Teologii Rodziny przy Papieskim Wydziale Teologicznym w Krakowie i kierowała nim przez 33 lata, piastując stanowisko profesora. W latach 1981–1984 była wykładowczynią w Instytucie Studiów nad Małżeństwem i Rodziną im. Jana Pawła II przy Papieskim Uniwersytecie Laterańskim w Rzymie.
W lutym 1966 roku badała Karola Kota, mordercę znanego jako „Wampir z Krakowa”, wówczas jeszcze niebędącego w ścisłym kręgu podejrzanych[4]. Doktor zdiagnozowała u niego przemęczenie, „nałogowy onanizm” i przepisała mu witaminę C[5][6].
Prowadziła badania tak zwanych dzieci oświęcimskich – ludzi, którzy jako dzieci trafili do obozów koncentracyjnych. W kwietniu 1969 zwolniła się z Kliniki, aby poświęcić się przede wszystkim poradnictwu małżeńskiemu i rodzinnemu. Według bazy danych bibliograficznych publikacji medycznych Medline jest autorem pięciu publikacji naukowych w języku polskim i jednej w piśmie anglojęzycznym[7].
Działalność społeczna
W 1995 zaangażowała się w kampanię na rzecz umieszczenia tablicy upamiętniającej Polki, więźniarki Ravensbrück i ofiary niemieckich lekarzy. Starania o zgodę władz obozu-muzeum zaczęły się na początku 1995 w związku z 50. rocznicą wyzwolenia obozu. Ze względu na sprzeciw władz niemieckich tego obozu wobec pomysłu przypomnienia tragedii Polek, tablicy nie pozwolono zamontować. Dopiero po rocznej kampanii w 1996 niemieckie władze muzeum były zmuszone ustąpić.
Uczestniczyła w pracach Komisji Badania Zbrodni Hitlerowskich w Polsce. Była członkinią Zespołu Wspierania Radia Maryja w Służbie Bogu, Kościołowi, Ojczyźnie i Narodowi Polskiemu. Jest wśród redaktorów „Źródła. Tygodnika Rodzin Katolickich”. Jest autorką kilku publikacji z zakresu pedagogiki. Przez 10 lat była radną Krakowa. W 2010 podpisała list otwarty do rządu RP i prezydenta przeciwko organizacji w Warszawie parady Europride. W liście tym podkreślano sprzeciw wobec legalizacji związków osób tej samej płci oraz adopcji dzieci przez pary homoseksualne, a działania środowisk LGBT w tym kierunku określono jako zamach na wolność słowa, przekonań i sumienia[8].
W maju 2014 była inicjatorką i autorką tekstu Deklaracji wiary lekarzy katolickich i studentów medycyny w przedmiocie płciowości i płodności ludzkiej[9].
Przyjaźń z Karolem Wojtyłą
Znana jest korespondencja z 1962, skierowana do włoskiego zakonnika i późniejszego świętego katolickiego Ojca Pio przez arcybiskupa Karola Wojtyłę, z prośbą o modlitwę o uleczenie Wandy Półtawskiej z choroby nowotworowej i późniejsze podziękowanie papieża za skuteczną interwencję. Korespondencja listowna z Janem Pawłem II trwająca aż do jego śmierci stanowiła utajniony materiał dowodowy w procesie beatyfikacyjnym.
O Wandzie Półtawskiej opowiada film dokumentalny pt. „Duśka”, który wyreżyserowała Wanda Różycka-Zborowska. Film miał premierę wiosną 2008 w Poznaniu.
Dzięki przyjaźni i zaufaniu, jakim darzył ją Karol Wojtyła, w listopadzie 2001 mogła poinformować papieża o sprawie arcybiskupa poznańskiego Juliusza Paetza i sytuacji w diecezji poznańskiej[10], w następstwie czego do Poznania przybyła watykańska komisja, która wysłuchała relacji obu stron.
O przyjaźni Wandy Półtawskiej z Karolem Wojtyłą (Janem Pawłem II) opowiada książka Beskidzkie rekolekcje, w której jest zebrana korespondencja z prawie 50 lat. Przed publikacją Beskidzkich rekolekcji rękopis został przedstawiony Postulacji Generalnej Procesu Beatyfikacyjnego Jana Pawła II w Rzymie, by nie zaszkodzić procesowi beatyfikacyjnemu Jana Pawła II. Postulacja nie zgłosiła żadnych obiekcji[11].
Życie prywatne
Trzecia córka Adama Franciszka Wojtasika, urzędnika pocztowego, i Anny z domu Chaber. Mąż – Andrzej Półtawski (1923–2020, syn Adama) – był profesorem filozofii. Wykładał na Uniwersytecie Jagiellońskim i na Akademii Teologii Katolickiej w Warszawie. Mieli cztery córki.
Członkostwo w organizacjach
- od 1983 członkini Papieskiej Rady ds. Rodziny
- od 1994 członkini Papieskiej Akademii Życia
- konsultantka Papieskiej Rady ds. Pracowników Służby Zdrowia
- członkini Unii Pisarzy Medyków
- członkini Katolickiego Stowarzyszenia Dziennikarzy
- była wieloletnia członkini Zespołu Wspierania Radia Maryja w Służbie Bogu, Kościołowi, Ojczyźnie i Narodowi Polskiemu
Publikacje[edytuj | edytuj kod]
Publikacje naukowe[edytuj | edytuj kod]
- (1978) Stany hipermnezji napadowej u byłych więźniów obserwowane po 30 latach[12]
- (1967) Stany hipermnezji napadowej (Na marginesie badań tzw. „dzieci oświęcimskich”)[13]
- (1966) Wyniki badań psychiatrycznych osób urodzonych lub więzionych w dzieciństwie w hitlerowskich obozach koncentracyjnych[14]
- (1957) Dr Władysław Stryjeński ur. 1889 r., zm. 1956 r.[15]
- (1956) Clinical observations on agenesis of the pellucid septum[16]
- (1996) The responsibility of the medical doctor and the life of the patient[7]
Książki
- I boję się snów. Wyd. Edycja Świętego Pawła Częstochowa 1998 (wydanie IV). ISBN 83-7168-202-6.
- Homoseksualizm – sprawa prywatna?. Wyd. Jedność 1998; praca zbiorowa: Wanda Półtawska, Bogdan Gierdziewicz, Wiesław Kryczka, Krystyna Kluzowa. ISBN 83-7224-056-6.
- And I am afraid of my dreams (tłum. I boję się snów). New York: Hippocrene Books, 1989. ISBN 0-87052-745-2.
- Samo życie Wyd. Edycja Świętego Pawła Częstochowa 1994, 2004.
- Z prądem i pod prąd. Wyd. Edycja Świętego Pawła Częstochowa 2001. ISBN 83-7168-178-X.
- Jestem odpowiedzialny za swój kwiat. (wyd. kasetowe)
- Stare Rachunki Wyd. Edycja Świętego Pawła, Częstochowa 2001. ISBN 83-7168-447-9.
- By rodzina była Bogiem silna... Wyd. Edycja Świętego Pawła, Częstochowa 2004. ISBN 83-7168-643-9.
- Przygotowanie do małżeństwa WAM Kraków, wydania: 1988, 1993, 1996, 1998, 2000 (ISBN 83-7097-678-6), 2002. Nowe wydanie pod tytułem: Eros et iuventus!, Wyd. Edycja Świętego Pawła, Częstochowa 2009, ISBN 978-83-7424-698-9.
- Przed nami miłość. Wyd. Edycja Świętego Pawła, Częstochowa 2001. ISBN 83-7168-466-5.
- Ekspertyza sądowo-psychiatryczna w postępowaniu spadkowym testamentowym. Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, Warszawa 1974.
- I boję się snów (audiobook mp3). Czyta Czesława Monczka, Wyd. Edycja Świętego Pawła Częstochowa 2008.
- Beskidzkie rekolekcje. Dzieje przyjaźni księdza Karola Wojtyły z rodziną Półtawskich, Wyd. Edycja Świętego Pawła, Częstochowa 2009, ISBN 978-83-7424-572-2.
- Miłość, Małżeństwo, Rodzina, w pracy zb. pod red. F. Adamskiego, Wydawnictwo PETRUS, Kraków 2010.
- Wychowanie w rodzinie, w pracy zb. pod red. F. Adamskiego, Wydawnictwo PETRUS, Kraków 2010.
- „Duśka” Filmowa opowieść o wyjątkowej kobiecie (DVD) – film dokumentalny o Wandzie Półtawskiej. reż. Wanda Różycka-Zborowska, Wyd. Edycja Świętego Pawła, Częstochowa 2011
- Jeden pokój. Rozmowy na podstawie filmu Pawła Zastrzeżyńskiego „Jeden pokój” (książka + DVD). Wyd. Edycja Świętego Pawła, Częstochowa 2011
- Uczcie się kochać, wydawnictwo Edycja Świętego Pawła, 2015. ISBN 978-83-7797-483-4.
Ordery, odznaczenia, nagrody i wyróżnienia[
- Złota Odznaka „Za pracę dla miasta Krakowa” (1964)
- Medal „Pro Ecclesia et Pontifice” (1981)
- Doctor honoris causa Notre Dame Pontifical Catechetical Institute w Arlington, Wirginia (1987)
- Krzyż Komandorski Orderu Świętego Grzegorza Wielkiego (1999)
- Medal Senatu Rzeczypospolitej Polskiej (1999)
- Medal Świętej Jadwigi Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie (1999)
- Medal Prezydenta Miasta Lublin (2006)
- Nagroda im. Eugena Bolza (2006)
- Honorowy Obywatel Siedlec (26.10.2007)
- Doctor honoris causa KUL (9.06.2008)[17]
- Nagroda im. Antona Neuwirtha Słowackiego Stowarzyszenia Forum Życia za obronę życia w kategorii osobowość zagraniczna (27 marca 2009)
- Honorowy Obywatel Świdnika (28.06.2009)
- Honorowy Obywatel Lublina (19.11.2009)[18]
- Fides et ratio – za konsekwentną obronę życia
- Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski – w uznaniu wybitnych zasług w upamiętnianiu prawdy o wojennych losach Polaków, za ogromny wkład w rozwój katolickiej nauki społecznej i osiągnięcia w pracy naukowo-badawczej w dziedzinie psychiatrii, za dawanie świadectwa miłości do człowieka i niesienie pomocy osobom potrzebującym (2012)[19][20]
- Medal Kochaj i Służ – przyznawany przez Parafię Rzymsko-Katolicką św. Maksymiliana Kolbe w Lublinie „tym którzy przejawiają wyjątkową aktywność w czynieniu dobra, niosą pomoc, krzewiąc idee chrześcijańskie” (2014)[21]
- Medal i tytuł Honorowy Obywatel Miasta Limanowej (13.02.2016)[22]
- Order Orła Białego (28 kwietnia 2016)[23][24]
- Honorowy Obywatel Miasta Zakopane (5 czerwca 2017)[25]
- Medal 700-lecia Miasta Lublin (19 października 2017)[26]
- Tytuł i nagroda Kustosz Pamięci Narodowej (2019)
- Złota Odznaka Honorowa Województwa Małopolskiego – Krzyż Małopolski (2019)[27]
- Wielka Nagroda Honorowa im. Witolda Hulewicza (25 listopada 2020)[28]
- „Świadek Historii” (2018)[29]
- Medal „Pro Bono Poloniae” (2021)[30][31]
- Honorowa Obywatelka Stołecznego Królewskiego Miasta Krakowa (2022)[32]
Upamiętnienie
- W marcu 2023 Oddział Noworodkowy Szpitala na Siemiradzkiego im. R. Czerwiakowskiego w Krakowie otrzymał imię Wandy Półtawskiej. Patronka oficjalnie dokonała otwarcia placówki[33].